Gastroenteroloji

Gastroenteroloji;  yemek borusundan başlayarak , mide, bağırsaklar, karaciğer, pankreas ve safra kesesini kapsayan hastalıkların tanı ve tedavisinin yapıldığı bilim dalıdır.  Gasteroenteroloji bilim dalında uzmanlaşmış doktorlara ‘Gastroenterolog’ adı verilir. Gastroenterolog;  6 yıl tıp eğitimi ve 5 yıl süren İç Hastalıkları uzmanlık eğitimi üzerine en az 3 yıl süre ile sindirim sistemi (gastrointestinal sistem) hastalıkları ve bu hastalıkların endoskopik teşhis ve tedavi yöntemleri konusunda üst ihtisas yapan tıp hekimlerine verilen addır.

Hastanelerimizde endoskopik inceleme ve işlemler için hasta konforunu ön planda tutan, hekim ve sağlık personelinin rahat çalışabileceği ideal koşullarda hazırlanmış endoskopi üniteleri bulunmaktadır. Bu üniteler  son teknolojiye sahip tıbbi ekipmanlar kullanılarak oluşturulmuş olup bakımları ve hijyenleri tam olarak sağlanmaktadır. Endoskopi uygulamalarında gerekli görülen durumlarda anestezi uygulamaları da yapılabilir. Bunun için anesteziye yönelik ekipmanlar ve anestezi uzmanları da Gastroenteroloji birimlerimizde yer almaktadır.

Gastroenteroloji Bölümünün İlgilendiği Hastalıklar:

Sindirim sistemi (gastrointestinal sistem) ile ilgili tüm hastalıkların tanı ve tedavisi gastroenteroloji bölümü tarafından yapılmaktadır. Tanı ve tedavi amaçlı olarak kullanılan üst gastrointestinal sistem endoskopisi (gastroskopi), kolonoskopi, ERCP (endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi), endoskopik ultrasonografi (EUS), enteroskopi gibi tüm endoskopik işlemler bu konuda uzmanlaşmış gastroenterologlar tarafından uygulanan tanı ve tedavi yöntemleridir.

• Gastrit
• Dispepsi (Hazımsızlık)
• Peptik ülser hastalığı
• Mide kanseri
• Gastroözofageal reflü hastalığı
• Yemek borusu kanseri
• Yağlı Karaciğer Hastalığı
• Hepatitler (hepatit B, hepatit C, otoimmun hepatit, Wilson hastalığı, hemokromatozis, primer biliyer siroz, primer sklerozan kolanjit, alkolik hepatit )
• Karaciğer sirozu
• Pankreas hastalıkları (pankreas kanseri, kisti, pankreas iltihapları)
• Safra kesesi ve safra yolu taşları, kanserleri
• Huzursuz bağırsak sendromu (İrritabl bağırsak sendromu)
• Kabızlık
• İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları (Ülseratif kolit, Crohn hastalığı)
• Çölyak hastalığı
• Kalın bağırsak (kolon) kanseri
• Hemoroid, anal fissür, anal fistül

Endoskopi:

Endoskopi, başta mide olmak üzere, çeşitli organların iç kısımlarının gelişmiş optik cihazlarla görüntülenerek incelenmesi işlemidir. Bu işlem, ucunda ortamın net bir şekilde görülebilmesini sağlayan bir ışık bulunan endoskop adlı cihaz yardımıyla gerçekleştirilir. Bu cihaz kullanılarak yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağı, ince ve kalın bağırsaklar net bir şekilde görüntülerek gastrointestinal sistem hastalıklarına ilişkin kesin tanıların koyulabilmesi mümkündür.  Aynı zamanda endoskopi sırasında görülen hastalıklı dokulara ilişkin örnek (biyopsi) alınarak bunların patolojik incelemeye gönderilmesi de mümkündür. İşlem sırasında görülen tümör ve poliplerden parça alınarak iyi veya kötü huylu olduğunu araştırmak veya özellikle midede gastrit ve ülserlere neden olan Helicobacter Pylori adlı bakterinin varlığını araştırmak amacıyla örnekler alınabilir. Endoskop yardımıyla yapılan görüntüleme işlemlerinin tamamı endoskopi olarak adlandırılmakla birlikte gastroenteroloji birimlerinde endoskopinin alt dalları olan gastroskopi ve kolonoskopi gibi farklı türleri mevcuttur. İncelenecek organa göre endoskopi uygulamasının ismi değişmekle birlikte bölgeye göre endoskop ve kullanılan diğer aygıtların boyutları ve türleri de değişkenlik gösterir.

Endoskopi Uygulamaları Kimlere Yapılır:

• Mide ağrısı şikayeti ile iç hastalıkları ve diğer kliniklere başvuran kişilerde,
• Midede ekşime, ağza asitli sıvı gelmesi, göğüste yanma, mide bulantısı ve inatçı kusma, ateş, yorgunluk gibi şikayetle başvuran hastalarda,
• Yutma güçlüğü (disfaji) ve yutkunurken takılma hissi şikayeti ile başvuran hastalarda,
• Sebebi bulunamayan aşırı kilo kaybı yaşayanlarda,
• Yeterli ve dengeli beslenmesine karşılık kansızlık (anemi) sorunu yaşayan kişilerde,
• Kahverengi veya kanlı kusma, kanlı ishal ve siyah renkli dışkı şikayeti olan bireylerde,
• Önceden gastrointestinal sisteme ilişkin cerrahi operasyon geçirmiş ve kontrolden geçmesi gereken hastalarda,
• Uzun süren inatçı ve tedaviye yanıtsız kalan kabızlık öykülerinde,
• Ultrasonografi ve tomografi gibi görüntüleme işlemlerinde şüpheli lezyonlara rastlanılması durumunda bu lezyonlardan biyopsi alınması gereken hastalarda,
• Ağız yolu ile beslenemeyen ve perkutan endoskopik gastrostomi (PEG) ve perkutan endoskopik jejunostomi (PEJ) gibi uygulamalar ile hortumla beslenen hastaların kateter yerleştirme ve kontrol işlemlerinde endoskopi uygulamalarından yararlanılır.

Kolonoskopi:

Endoskopinin bir alt dalı olan kolonoskopi, gastroenteroloji kliniklerinde en sık yapılan endoskopik uygulamalardan bir tanesidir. Bu işlem, ucunda kamera olan ince ve bükülebilir bir cihaz ile tüm kalın bağırsağın ve ince bağırsağın kalın bağırsağa komşu kısmının görüntülenmesi işlemidir. Kalın bağırsak kanserinin tanısında en güvenilir yöntem olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda bu yöntem ile ince bağırsağın sonundan kalın bağırsak, rektum ve anüse kadar olan bölgeye ilişkin hastalıkların tanı ve tedavi işlemleri gerçekleştirilebilir. Tanı amaçlı yapılan kolonoskopik görüntüleme işlemlerinde inflamasyonlu bölge, ülser, polip veya benzer şüpheli lezyonlara rastlanması durumunda bölgeden biyopsi alınarak elde edilen örnek inceleme için patoloji   laboratuvarlarına gönderilebilmektedir. Aynı zamanda yaygın olarak rastlanan kalın bağırsak polipleri gerekli görüldüğü durumlarda kolonospoki sırasında çıkarılabilmektedir. Herhangi bir şikayeti olmasa da özellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerin kontrol amaçlı olarak kolonoskopi işleminden geçirilmesi Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilmektedir.

Kolonoskopi Uygulamaları Kimlere Yapılır:

• Dışkının siyah renkli olması, rektal kanama ve dışkıda kan görülmesi durumlarında
• Nedeni bulunamayan karın ağrıları, ishal ve kabızlıklarda,
• Bağırsak poliplerinin tanı ve tedavi işlemlerinde,
• Ailesinde bağırsak kanseri öyküsünün bulunduğu hastaların kontrollerinde,
• Nedeni bulunamayan kansızlık vakalarında,
• Gaita testi sonucunda dışkıda kan tespit edilen hastalarda,
• Bağırsak kanseri bulunan hastaların teşhis, tedavi ve cerrahi operasyon aşamalarında,
• Açıklanamayan kilo kayıplarının nedeninin araştırılmasında,
• Hemoroid (basur) hastalarının tanı ve tedavilerinde,
• Bağırsağa ilişkin yapılan görüntüleme işlemleri sonucunda şüpheli lezyonlara rastlanılan hastalarda,
• Dışkı yapısının uzun süre boyunca normalin dışında olduğu hastalarda,
• Ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak hastalıkları bulunan kişilerin kontrol ve cerrahi tedavi girişimlerinde,
• Özellikle ileri yaştaki hastaların rutin kontrollerinde hem tanı hem de gerekli görüldüğü durumlarda tedavi aşamalarında kolonoskopi uygulamasından yararlanılır.

Endoskopik incelemelerin öncesinde dikkat edilmesi gereken hususlar:

 İşlem öncesinde belirli bir süre boyunca hastanın aç ve susuz kalması gerekir. İşlem sırasında anestezi uygulanmayan kişilerde endoskopun yarattığı baskı ve sindirim kanalındaki kıvrımlı yapılanmalar nedeniyle bir miktar ağrı hissedilmesi normaldir. Endoskopi işlemi bittikten sonra yine belirli süreler boyunca işlemin uygulandığı bölgede ağrı, rahatsızlık, kanama gibi sorunların ortaya çıkması normaldir. Bu konularda hekimin vereceği öneriler göz önünde bulundurulmalıdır.